Barend Jan Aalders

Jan Aalders wordt geboren in Deventer en groeit op in Wageningen aan de Boterstraat samen met twee broers en een zusje. De ouders hebben een kruidenierswinkel. Na zijn dienstplicht werkt Jan enige jaren als bediende bij de Wageningse Landbouwhogeschool. Vervolgens werkt hij in Zutphen als rijksklerk bij de Dienst der directe belastingen. In 1925 wordt hij weliswaar overgeplaatst naar Hengelo (Overijssel), maar woont hij nog steeds in Zutphen als hij op 30 augustus 1929 trouwt met de Warnsveldse Bertha Johanna Schoemaker. Vader Schoemaker is caféhouder op 'De Pauw' in Warnsveld en wordt later wethouder van Warnsveld.

Jan en Bertha wonen als jong echtpaar in een nieuwbouwwoning aan de Nieuweweg 4 in Warnsveld met twee pleegkinderen. Jan is dan bevorderd tot adjunct-commies der Rijksbelastingen. In 1940 wordt hij secretaris van het burgerinitiatief om een monument op te richten in Warnsveld voor de gesneuvelde militairen uit het dorp tijdens de militaire inval van de Duitsers mei 1940. Juli 1941 wordt het monument onthuld. Henri Landeweerd (voorzitter) en Jan Aalders (secretaris) nemen samen het voortouw bij de presentatie van dit herdenkingsmonument. Het is oorlog maar beide mannen zijn beslist niet bang hun mening voor publiek te verkondigen. Beiden worden actief in het verzet. Het zijn mannen die de voorhoede vormen en al heel vroeg in de oorlog duidelijk zien welke weg voor hen ligt: die van daadwerkelijk verzet tegen de vijand. Dat heeft wel tot gevolg dat ze opgepakt worden en terechtkomen in een concentratiekamp.

In de herfst van 1942 is “Jo” (zijn alias) betrokken bij het georganiseerde verzet, zoals het ambtenarenverzet en het district Zutphen van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO). De leider van LO Zutphen is G.H. Rietberg, alias Oom Karel, neef van mevrouw Kuipers-Rietberg uit Winterswijk die de LO oprichtte samen met ds. Fredrik Slomp. Oom Karel neemt deel aan het provinciaal LO-overleg. Jo is zijn vervanger. Zijn professie als rijksambtenaar is van groot voordeel bij het helpen organiseren van financiering van de ondergrondse activiteiten en bij de contacten met het Nationaal Steunfonds (NSF, ook wel de huisbankier van het verzet genoemd). Jo staat in nauw contact met Jhr. Edzard Bosch van Rosenthal alias “Bosch”, NSF voorman.

Op 6 juni 1944 wordt Oom Karel gearresteerd op het station van Zutphen en vastgezet. Jo neemt de rol van districtsleider LO-Zutphen op zich. Maar hijzelf wordt op 29 juli 1944 opgepakt en belandt in Vught. Op 5 september 1944 wordt hij hier gefusilleerd. Dat lot treft die dag meer dan honderd andere verzetsstrijders. Zijn naam staat vermeld op het monument bij de executieplek Vught.

Zijn broer Barend Aalders is net als hij bij het verzet en ook opgepakt. Via Amersfoort wordt Barend naar Neuengamme getransporteerd waar hij op 16 januari 1945 sterft.

Jan en Barend Aalders staan beiden genoemd in de nationale erelijst van gevallenen 1940-1945. Hun namen staan onder elkaar.

Het is een wrang gegeven: in juli 1941 staat Jan Aalders in Warnsveld voor het monument met daarop het bord “voor hen die vielen”. Bij de herdenking van de gevallenen in 1946 heeft voorzitter Henri Landeweerd zijn secretaris van het comité niet meer naast zich staan. In plaats daarvan staat de naam van zijn metgezel in de strijd tegen de vijand B.J. Aalders nu gebeiteld in de steen van “hun” monument.