Moszek Horn

Moszek (Max) Horn werd geboren in 23 april 1903 in Piotrokow/ Protzkow vlakbij Lodz (Polen). Op zeventien, achttienjarige leeftijd kwam hij naar Nederland en vestigde zich in Amsterdam. In 1925 trouwde Moszek met de in Amsterdam geboren Russische Elisabeth Michel (4 mei 1904). Samen kregen zij vijf kinderen: Herman, Selma Celina, Leo, Jacques (Jack) en Betty. De jongste dochter werd in 1941 geboren. Het gezin woonde in de Tweede Boerhavestraat 66 hs. Moszek Horn had een kleine confectiezaak, waar de niet-joodse Bella Boumwohlspinner, die getrouwd was met een joodse man, cheffin was.Moszek voelde alles aan en had al onderduikplekken geregeld. Selma, Leo en Jacques werden in juli 1942 door (tante) Bella naar een onderduikplek gebracht. Op de tramhalte op weg naar het Centraal Station deed tante Bella de ster bij de kinderen af. Ze werden naar een boerderij in Emst vlakbij Epe gebracht. Kort daarna werd Betty, waarschijnlijk door kinderwerkers, ondergebracht bij de familie Brummel in Zuuk bij Epe.Moszek, zijn vrouw Elisabeth en hun oudste zoon Herman volgden later. Waarschijnlijk zijn zij ook eerst in Emst op de boerderij ondergedoken geweest. Hier is nog een foto van bewaard gebleven.Korte tijd later werden de kinderen over verschillende onderduikadressen verspreid. Selma werd ondergebracht bij de familie Mulder in Epe, Leo in Friesland en Jacques kwam in Schaveren terecht.Moszek, zijn vrouw en zoon Herman doken ongeveer eind 1942 onder in een ondergrondse houten hut in de bossen van Tongeren-Vierhouten. In de omgeving waren meer ondergrondse hutten.In 1943 sloot Moszek Horn zich aan bij een humanitaire verzetsgroep uit Epe en omgeving. In de schuilplaats lagen geweren en munitie van het verzet opgeslagen. Moszek hielp vanuit de onderduik ‘s nachts onderduikers, verzorgde bonnen en bevrijdde illegale werkers. De verzetsgroep telde 17 mensen, waaronder zich, naar later bleek één verrader bevond. Moszek Horn had een voorgevoel dat het niet meer veilig was en liet eerst zijn vrouw onderduiken op een ander adres. Herman en hij zouden later volgen. Voordat hij met Herman een veilige plek had gevonden werden ze verraden en in 1944 opgepakt. Zoon Herman werd naar Westerbork gedeporteerd en overleefde de oorlog. Moszek werd naar de Willem III Kazerne in Apeldoorn overgebracht. Op 1 februari 1945 werd hij naar Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort (PDA) weggevoerd. De volgende dag werd hij gedeporteerd naar K.L. Neuengamme (Hamburg) in Duitsland, waar hij heel ernstig mishandeld werd.Met het oprukken van de geallieerde legers, gaf SS-leider Heinrich Himmler in april 1945 opdracht het kamp te ontruimen. Ruim 9000 gevangenen zouden op drie grote schepen, te weten: Cap Arcona, de Thielbek en Athen. van Neuengamme naar Lübeck worden verscheept. Moszek Horn was een van de bijna 5000 concentratiekampgevangenen op de 'Cap Arcona'. Op de schepen was de toestand dramatisch. Voedsel en water was er nauwelijks en de zwaar verzwakte gevangenen zaten opeengepakt benedendeks in het donker. Op 1 mei stond de 11e Britse tankdivisie vlak voor de stad Lübeck. De Lübecker Bocht lag vol met allerlei Duitse oorlogsschepen, waaronder onderzeeboten. De Cap Arcona, de Thieibek en de Athen lagen hier vrijwel onherkenbaar tussen.Op 3 mei 1945 werden abusievelijk de schepen onder vuur genomen. De Britse piloten zouden niet geweten hebben dat er gevangenen aan boord waren. Vrijwel alle gevangenen van de Cap Arcona en de Thielbek zijn bij het bombardement omgekomen. In totaal kwamen meer dan 7000 mensen om. Een van de overlevenden van Cap Arcona, de heer Vechter, vertelde in 1948 tijdens een bijeenkomst van oud-politieke gevangenen: ‘Max Horn was een bekende persoon juist omdat hij Jood was. Op de schepen stond hij bij mij […] Op 3 mei 1945 werd de Cap Arcona in brand geschoten, waardoor er paniek ontstond. Max durfde niet te springen en liep achteruit per ongeluk het brandende ruim in.’ Sluiten