Jan Talens

Mijn naam is Siementje Talens, dochter van Jan Talens en Anna Catharina Dieters (1912-1998). In mei 1940 woonden wij op het Noorderdiep nummer 7 in Valthermond, gemeente Odoorn. Mijn ouders hadden drie kinderen, Siementje geboren 8 mei 1932, Hinderikus Meinardus (1934-1987) en Berend geboren 12 juli 1936.

Het gezin voor de mobilisatie in 1939

8 Mei 1940 was mijn verjaardag. Ik werd die dag 8 jaar. Dit was echter niet een verjaardag zoals andere jaren omdat het mobilisatietijd was en mijn vader niet aanwezig kon zijn. Als dienstplichtig korporaal was hij opgeroepen voor militaire dienst en gelegerd in Ellecom, Gelderland. Als verrassing had mijn vader een tekst geschreven in mijn Poëziealbum dat mij nog altijd heel dierbaar is. Mijn vader had dit meegenomen met de bedoeling er iets in te schrijven en het met de post terug te sturen. Mijn moeder was rondom die dagen ziek en bij uitzondering mocht mijn vader daarom enkele dagen met verlof naar huis. Dat was op donderdag 9 Mei 1940. Hij kon mij het album dus, weliswaar een dag na mijn verjaardag, toch zelf geven.

De volgende dag 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen en dus moest mijn vader zich met de grootste spoed melden bij de dichtstbijzijnde legerpost. Dat was in Emmen. Mijn vader zou daar op de fiets naartoe rijden. Het moment van vertrek zal ik nooit vergeten. Klaar om op zijn fiets te stappen kreeg ik als laatste een knuffel en vroeg hem “Pabbe komst doe echt weeromme?” waarop hij antwoordde: “Natuurlijk kind, kom ik weeromme!” Inderdaad is hij “weeromme” gekomen en wel op dezelfde dag, maar wel in een zwart geteerde kist van ruw houten planken.

Nadat mijn vader op de fiets was gestapt werd hij al door veel mensen uit het dorp nageroepen thuis te blijven omdat de Duitsers toch al waren binnen gevallen en al ver over de grens waren. Mijn vader kende zijn plicht en wist dat als hij dat zou doen hij als deserteur te boek zou staan. Dat wilde hij niet en hij ging dus toch. Ooggetuigen hebben gezien dat de Duitsers hem onderweg gevangennamen en op een tank plaatsten. Wellicht om zijn leven te redden is hij van de tank in een sloot gesprongen. Meteen werd hij beschoten. Mijn vader werd in zijn slaap geraakt en sneuvelde ter plekke. Die middag kwamen er twee marechaussees bij ons aan de voordeur en toonden mijn moeder een trouwring met de vraag of ze deze herkende. Ja natuurlijk die is van Jan, antwoordde ze, waarop haar verteld werd dat haar man die morgen gesneuveld is.

De militaire registratiekaart van mijn vader. Ministerie van Defensie.

Wij als kinderen van 4, 6 en 8 jaar stonden erbij en zagen dat moeder naar de buren liep om dit te vertellen, maar eenmaal buiten zakte ze in elkaar van wanhoop. Later in de loop van de avond werd mijn vader thuisgebracht in zoals gezegd een ruwhouten kist. Op een gegeven moment heeft mijn moeder de deksel opgetild om hem aan ons te laten zien. Hij had een verband om zijn hoofd met het kroos uit de sloot er nog aan, drijfnat en verder nog gekleed in een lichtblauw tricot en een militaire broek met zogenaamde poeties om de benen. Voor ons kinderen een beeld om nooit te vergeten.

Vader stond thuis in de voorkamer opgebaard op twee stoelen. Na enkele dagen werd hij begraven op de algemene begraafplaats in Valthermond. In 1972 is hij herbegraven op de Grebbeberg.