Joseph Jacob Rozendaal

De 87-jarige Harry Rozendaal woont al sinds de jaren vijftig in Canada, maar is naar Nederland gekomen om zijn vader te herdenken in Kamp Amersfoort. Zijn vader Joop Rozendaal, een Jood die in het verzet zat, werd daar 75 jaar geleden gefusilleerd door de Duitsers.In een seniorenwoning in Amsterdam-Buitenveldert zit Harry Rozendaal samen met zijn schoonzus Lies Ottens aan de kerststol. Rozendaal is vanuit zijn woonplaats Toronto in Canada komen overvliegen. Morgen gaat hij naar Kamp Amersfoort, waar 31 verzetsmannen zullen worden herdacht. Zijn vader Joop was een van hen. De mannen werden op de Leusderheide gefusilleerd door de Duitsers, op 29 december 1942, precies 75 jaar geleden. „Ik wou niet naar die herdenking”, zegt zijn zoon Harry Rozendaal. „Maar mijn zuster vroeg of ik voor haar wil gaan. Dat kan ik haar niet weigeren. Zij kan er zelf niet naartoe, daarvoor is ze te ziek. Prettig vind ik het niet, maar ik wil het toch doen.”„Op een dag in september 1941 belden twee Nederlanders aan bij ons huis in Rotterdam. Mijn moeder deed open. Ze vroegen naar mijn vader. Mijn moeder antwoordde dat hij aan het werk was, en wees naar het kantoor van de gemeente, vlakbij ons huis. Toen ze de deur had gesloten, keek ze door het spionnetje. Er stopte een wagen van de Duitsers. Mijn moeder zag dat mijn vader uit zijn kantoor naar de wagen werd gesleept.”Martelingen De Duitsers hadden er lucht van gekregen dat Joop Rozendaal, een Jood, lid was van de Nederlandse Volksmilitie, een communistische verzetsgroep. „Mijn vader werd veroordeeld voor het verspreiden van het communistische blad De Waarheid. Hij had ook twee gulden en vijftig cent ingezameld voor die krant,” zegt Harry. „Daarvoor kreeg hij de doodstraf. Ongelofelijk.” Maandenlang zat vader Joop gevangen, eerst in Rotterdam, later in Amsterdam en Scheveningen en tenslotte in Kamp Amersfoort.Na het doodvonnis kreeg Harry zijn vader nog één keer te zien. „Hij is veroordeeld omdat hij in de ondergrondse zat. Maar hij werd gemarteld vanwege het feit dat hij Jood was. Mijn moeder ging hem bezoeken in het Oranjehotel in Scheveningen en nam mij mee, omdat ik van de kinderen de oudste was. Ik was toen elf jaar. Alles was heel gehorig en de muren waren kaal. Je hoorde er het echoënde geschreeuw van de gevangenen die werden gemarteld. Ik denk er nog vaak aan, het is me altijd bijgebleven. Wij werden naar een cel gebracht. Mijn vader werd naar binnen gesleept, lopen kon hij niet meer. Hij zag eruit alsof hij negentig jaar was. Hij was zo gemarteld... Al zijn vingers waren gebroken, zijn nagels waren eruit getrokken en hij was op zijn rug geslagen. Twintig minuten mochten we met hem praten. Daarna werd hij afgevoerd door twee bewakers. Hij riep telkens mijn moeders naam: ’Catharina! Catharina!’ Zijn geroep galmde nog lang na. Dat was het laatste.”„Later kregen we brieven van hem uit Kamp Amersfoort. Hij schreef nooit over de martelingen. Het ging altijd goed. De Duitsers censureerden alles.” Harry Rozendaal pakt een van de brieven die zijn vader schreef: „Mijn moeder had hem geschreven dat we een oproep hadden gekregen voor een kamp in Duitsland. Mijn vader schreef terug dat hij misschien met ons mee kon...” Harry leest voor uit de brief van zijn vader: ’Kop op. Bedenk dat aan alles wat een begin heeft ook een einde komt.’ Harry legt de brief neer op tafel. „Nou ja... Wat moet je er verder over zeggen?”Joop werd doodgeschoten in Kamp Amersfoort op 29 december 1942, 39 jaar oud. Zijn afscheidsbrief is verloren gegaan. Harry’s moeder Catharina had die brief meegenomen naar Auschwitz, waar zij in 1943 werd vergast, ook 39 jaar oud. Harry overleefde de oorlog door jarenlang onder te duiken, op 21 verschillende adressen.Eregraf Na de oorlog is Joops lichaam gevonden in een massagraf op de Leusderheide. „De Duitsers hadden er ongebluste kalk ingegooid om al het bewijs te vernietigen. Mijn oom is er naartoe gegaan om hem te identificeren, uiteindelijk op basis van zijn gebit. Toen is mijn vader herbegraven in een eregraf in Crooswijk, Rotterdam.” „Ik ben een aantal keer bij het graf geweest, maar naar Kamp Amersfoort wilde ik niet. Jaren na de oorlog kreeg ik een oproep voor de dienstplicht. Waar denk je dat ik me moest melden? Bij Kamp Amersfoort. Ik ben niet gegaan. Maar nu ga ik alsnog.”‘Zijn roep galmde na’ De Telegraaf 28 Dec 2017 door Albert Jan Swart Sluiten