Geertruida Pel-Groot

Geertje Pel was een vrouw van principes. Wie A zegt, moet ook B zeggen, was haar motto. De doopsgezinde Zaanse verzetsstrijder ontleende veel steun aan haar geloof.De familie Pel had een ouwelfabriek in Zaandam en het hele gezin, bestaande uit Geertje, haar echtgenoot Wijbrand en vier kinderen, hielp in drukke tijden mee de klussen rond te krijgen.Toen de oorlog uitbrak, sloten Geertje (1889-1945) en haar man Wijbrand zich onmiddellijk aan bij een Zaanse groep die door Zaanse ondernemers verstrekte levensmiddelen en illegaal op de zwarte markt verkregen goederen verzamelde en naar gevangenen in kamp Westerbork zond.In de loop van de oorlog nam de rol van de groep in het verzet toe. De kinderen Pel brachten illegale kranten en bonkaarten rond en sommige leden namen Joodse mensen in huis.Het gezin Pel was een van hen. Toen een Amsterdamse Joodse klant van de ouwelfabriek en tevens goede vriendin van de familie aan Geertje vroeg of ze haar kleindochter, een baby'tje van enkele weken oud, in huis wilde nemen, aarzelde ze geen moment.Foute agent Het baby'tje, dat omgedoopt werd tot Mappie, kwam in de zomer van 1942 bij weduwe Geertje en haar vier kinderen te wonen - Geertjes man was kort daarvoor overleden. Het meisje, Marion Swaab, groeide er op, leerde er praten en speelde buiten.Op een van de familiekiekjes is te zien hoe Mappie leerde lopen, terwijl Geertje haar nakeek.In haar straat woonde helaas ook een foute politieagent. Deze Hendrik van der Kraan zag dat het kindje, met haar zwarte oogjes en donkere krullen, een Joods koppie kreeg. De agent, die zich later zou aansluiten bij de beruchte Colonne Henneicke, gaf Pel aan.Twee keer wist ze via een list het kindje uit de handen van de Duitsers te redden - onder meer door een Duitser om te kopen. De derde reddingspoging strandde; Pel werd gesommeerd het kind naar de Sicherheitsdienst in de Amsterdamse Euterpestraat te brengen.Met twee NSB'ers die op de uitkijk stonden en haar achtervolgden, ging ze naar de Zaandammerboot die haar naar Amsterdam zou brengen. Vlak voordat ze de boot opstapte, gaf ze het meisje vlug over aan haar oudste dochter Trijnie, die haar op de tocht vergezelde en met succes wist te ontkomen. Pel had besloten zich op te offeren en zich bij de SD aan te geven.Het verzet had haar tevoren gewaarschuwd voor dit plan en vond dat ze moest onderduiken, met de baby, maar Pel wilde anderen niet in gevaar brengen.Ravensbrück Ze werd opgepakt en naar kamp Vught overgebracht. Vandaar kwam ze na Dolle Dinsdag in de hel van Ravensbrück terecht, waar ze twee maanden voor de bevrijding is omgebracht. Ze was 55 jaar oud.Geertje was een 'gewone' burger die de moed had een Joods kind bij haar in huis te nemen, terwijl ze wist welk gevaar zij en haar familie liepen. Ze kreeg er postuum de Yad Vashemonderscheiding voor, evenals haar dochter Trijnie.Voor Geertje Pel was het de gewoonste zaak van de wereld een leven te redden. Want wie een leven redt, redt de hele mensheid.Marion Swaab heeft de oorlog overleefd.Geertje Pels verhaal is opgetekend door Hanneloes Pen in Een Gegeven Leven, Atlas Contact, €19,99. Sluiten