Cornelis Pater

Cornelis Pater, roepnaam Kees, groeide op in Bunnik in een Nederlands Hervormd gezin, te midden van zijn ouders en twee zussen. Vader was zelfstandige en had een kleinschalig tuindersbedrijf. Na de lagere school ging Kees werken in het bedrijf van zijn vader. Verder bezocht hij vier jaar lang de handelsavondschool in Zeist en volgde hij verschillende tuinbouwcursussen. Alles gericht op de verwachting dat hij te zijner tijd het bedrijf van zijn vader zou overnemen.

In de oorlogsjaren 1940-1945 zat Kees in het verzet. Wat hij precies gedaan heeft is niet bekend, maar in 1943 is hij opgepakt door de Duitsers en heeft hij een maand in de gevangenis aan de Amstelveenseweg in Amsterdam gezeten. Na zijn vrijlating kwam hij weer thuis. In 1944 werd hij weer gezocht en bij een nachtelijke huiszoeking in ons huis in Bunnik werd hij gelukkig niet gevonden. Kees zat in een geheime schuilplaats in het huis. Het werd toen te gevaarlijk en Kees ging naar Zeist waar hij tot het einde van de oorlog ondergedoken heeft gezeten. Eind 1944 sloot hij zich vanuit de verzetsgroep aan bij de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS).

15 april 1945. De 25 jarige huwelijksdag van Pa en Moeke. Kees kwam die dag rechtstreeks van zijn onderduikadres in Zeist. V.l.n.r zus Mini, broer Kees en zus Henny. Zittend vader en moeder.

Na de oorlog ging hij vol idealisme al snel een verband als Oorlogsvrijwilliger (OVW) aan en kreeg zijn opleiding in Weert en Engeland. Kees tekende (tot groot verdriet van zijn ouders) als vrijwilliger omdat de oorlog met Japan toen nog niet was afgelopen. In de tussentijd had het Japanse leger gecapituleerd op 15 augustus 1945. Nederlands-Indië was bevrijd door de Engelsen en op 17 augustus 1945 hadden de Indonesiërs de onafhankelijkheid uitgeroepen. In oktober 1945 vertrok Kees aan boord van het troepentransportschip m.s. Alcantara alsnog naar Indië. Niet meer om Indië te bevrijden, maar om er orde en vrede te brengen voor de Nederlanders die daar in een onafhankelijkheidsoorlog terechtgekomen waren.

Begin maart 1946 vertrok Kees met het 1e OVW-bataljon Stoottroepen vanuit Malakka, waar de Nederlandse militairen lange tijd door de Engelsen waren opgehouden, naar Java. Daar werd het bataljon gelegerd in het oostelijke deel van de stad Semarang. In de eerste maanden vonden er enkele grote aanvallen plaats van het Indonesische leger die met succes werden afgeslagen.

Een dag na zijn 24e verjaardag, 19 december 1946, werd Kees tijdens een nachtelijke actie door een extremist in een schuttersputje opgevangen die hem met een bajonet doodde. Op 20 december werd hij met militaire eer begraven. De familie was hiervan niet op de hoogte. Pas Tweede kerstdag 1946 kwam de burgemeester van Bunnik tijdens een familiebijeenkomst persoonlijk het ontstellende bericht van het sneuvelen van Kees brengen. Uitvoerige post en foto’s van de begrafenis kregen wij daarna van de veldpredikant Ds. Teding van Berkhout, het Rode Kruis en de militaire vrienden van Kees. In die rouwperiode hebben wij die contacten erg gewaardeerd.

Begrafenis van Cees

Maar het verlies en met name de verwerking daarvan was, vooral voor mijn ouders die hun enigste zoon en geplande opvolger van het bedrijf moesten missen, heel zwaar. Dat heeft ook een triest vervolg gehad. Onze vader kreeg drie maanden na het verlies van Kees een hersenbloeding waaraan hij overleed. Hij was toen 59 jaar oud. Onze moeder, zij had zelf een zwakke gezondheid, was toen 52 en bleef alleen achter in het ouderlijk huis in Bunnik. Ik was inmiddels getrouwd en mijn zus stond op het punt te trouwen. Ook met het bedrijf ging het uiteindelijk niet goed en zo had de dood van mijn broer een verschrikkelijke nasleep binnen ons gezin.

In 1982 hebben mijn man en ik het graf van mijn broer Kees op het ereveld Candi kunnen bezoeken. Dat hebben wij als heel goed ervaren. Wij waren onder de indruk van het perfecte onderhoud van het ereveld en de graven door de Oorlogsgravenstichting. De gedachte dat Kees op zo een mooie locatie begraven ligt omringd door kameraden die eveneens vielen in de strijd geeft rust. Helaas hebben onze ouders nooit het graf van Kees kunnen bezoeken. Wij troosten ons met de gedachte dat zij in de dood herenigd zijn.

De zussen van Kees, W. Huigens-Pater en H. den Hartogh-Pater

Uit het archief van het NIMH / Nederlands Instituut voor Militaire Historie.

1125-1127 Bevelschriften, kaarten en rapporten afkomstig van het Ie bataljon Regiment
Stoottroepen onder leiding van luitenant-kolonel J. Tijman ingedeeld bij de T-Brigade betreffende acties op Midden-Java in de omgeving van Semarang, Djatingaleh en Salantiga.

- Inventarisnummer 1125
Maart - december 1946.
(pag. 155)