Willem Korving

Van sommige oorlogsslachtoffers is vrij veel bekend. Hun verhalen worden doorverteld omdat het verzetsverhalen waren. Of verhalen over de grote tragedie, die onze Joodse landgenoten overkwam. Of verhalen, die in een bepaalde gemeenschap grote indruk hebben gemaakt. Andere oorlogsslachtoffers zijn bijna vergeten. Hun verhaal was niet spectaculair genoeg. Of hun oorlogsgeschiedenis is maar mondjesmaat bij de nabestaanden terecht gekomen. Of die nabestaanden deden er na de oorlog het zwijgen toe. Willem Korving uit Scheveningen is zo’n vergeten oorlogsslachtoffer. Maar kan dat eigenlijk wel, een oorlogsslachtoffer vergeten?

Mensen leven na hun dood door in de verhalen, die nabestaanden over hen vertellen. Wie opa of oma is en zich een beetje met zijn of haar kleinkinderen bemoeit, mag er op hopen, dat zij tientallen jaren later nog praten over hun opa of oma. Voor Willem Korving heeft dat er nooit ingezeten. Hij werd maar 19 jaar oud.

Willem (geboren op 11 maart 1923) was de zoon van de Scheveningse visserman Willem Korving en Clasina Toet. Naast Willem waren er nog twee zussen en twee broers. Wij praten met Hanneke Volker-Gerritsen over haar jonggestorven oom, die zij nooit heeft gekend. “Willem heette eigenlijk Arie. Hij was vernoemd naar het jongste broertje van mijn grootvader. Deze Arie Korving werd sinds 17 juli 1918 vermist op de Noordzee. Hij was 17 jaar oud toen de stalen zeillogger de SCH 140 (Jan) waarop hij voer, mogelijk door oorlogsomstandigheden, is vergaan. Ook de Eerste Wereldoorlog heeft diepe sporen nagelaten in Scheveningen. Meer dan 300 vissers kwamen in de periode 1914-1918 om het leven door zeemijnen of onderzeeboten. Toen Arie acht maanden oud was, verdronk zijn vader (die dus Willem heette) in zee. Opa Willem was aan het werk en gleed van een golfbreker. Hij is nooit terugvonden. Zijn vrouw, mijn oma, besefte, dat de naam van haar man niet kon worden doorgegeven, wat normaal gesproken waarschijnlijk wel was gebeurd. Zij heeft toen hemel en aarde bewogen om ervoor te zorgen dat Arie de naam Willem kreeg en dat is haar gelukt. In 1926 werd door de Rechtbank beslist dat Arie voortaan Willem heette. Zijn voornaam werd officieel gewijzigd. Willem de jongste uit het gezin werd slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog. Volgens zijn oudste zus (mijn moeder) was hij een lieve jongen.”

Clasina Korving-Toet bleef achter met vijf kinderen, waarvan de jongste nog geen jaar oud was. Zonder inkomen. Daarom ging ze de handel in. Haar twee dochters werden naar de visafslag gestuurd om vis en kwamen ook met vis thuis. “Oma was een echt viswijf”, vertelt Hanneke Volker-Gerritsen. “Ze kon goed verkopen, was goed van de tongriem gesneden en haar schelle stem trok de aandacht wel. Willem erfde de handelsgeest van zijn moeder. Na zijn werk ging hij aan de slag met wat zijn moeder niet had verkocht en hij rustte niet eer hij los was. Oma was ‘hofleverancier’ van het Haagse politiebureau, waar ze wel een visje lustten.”

Vandaag de dag is over Willems jeugd niet veel meer bekend. Er is een foto van alle kinderen in padvindersoutfit, dus daar is hij ongetwijfeld lid van geweest. Of hij na de lagere school een vervolgopleiding volgde en zo ja, welke, we weten het niet. In de archieven wordt bij hem als beroep lakspuiter opgegeven.

Op 10 mei 1940, toen Willem net 17 jaar was, brak de oorlog uit. Ongetwijfeld heeft hij de meidagen bewust meegemaakt en heeft het hem zeer gedaan, dat ons land werd bezet. Maar er was werk en niet lang daarna ontmoette hij waarschijnlijk het meisje met wie hij in 1942 verloofd was. Er was dus genoeg om voor te leven.

Maar er was voor Willem Korving niet meer zo veel tijd om te leven. De Duitsers stelden in Nederland de Arbeitseinsatz verplicht. Al voor de oorlog werkten er Nederlanders in Duitsland en de Nederlandse autoriteiten achtten dat destijds legitiem. Tot in 1939 kon je als werkloze je uitkering kwijtraken als je weigerde. Vanaf 1940 wierven de Duitsers werknemers in Nederland. Dat liep geen storm, dus werd er een verplichte Arbeitseinsatz ingevoerd. Mannen in de leeftijd tussen de 17 en 40 jaar konden worden verplicht om in Duitsland te gaan werken. Veel mannen weigerden dat en doken onder. Willem ging op 15 mei 1942 verplicht naar Duitsland. Hij werd tijdens een razzia is opgepakt en naar Duitsland afgevoerd. Hij was toen lakspuiter en werkte bij een smederij.

Willem ging naar Duitsland. Waaruit zijn werkzaamheden bestonden is ook niet bekend. Wel weten we waar hij terecht kwam, want hij is daar in de buurt ook overleden, Oberndorf am Neckar. Die regio staat nu bekend als mooi en toeristisch, maar Willem zal daar anders naar hebben gekeken.

Hij overleed op 7 juni 1942.

Zijn precieze doodsoorzaak is nooit opgehelderd, maar er zijn wel verhalen over. Een verhaal is dat hij bij het zwemmen in een zwembad is overleden. Dat is niet zo logisch, want dat zou betekenen, dat de Duitsers hun dwangarbeiders in het zwembad lieten zwemmen en dat ligt niet voor de hand. Een ander verhaal is, dat Willem op de vlucht de rivier de Neckar wilde overzwemmen en daarbij is verdronken. Weer een ander verhaal is dat hij een hartstilstand heeft gekregen en dat zou, in combinatie met het tweede verhaal, een verklaring kunnen zijn voor zijn dood. Maar zoals gezegd, zekerheid is er niet te geven.

Na Willems dood was er verdriet in de familie, maar er werd niet vaak meer over hem gepraat. Hanneke Volker-Gerritsen: “Als kleinkinderen spraken we er nooit over met oma, maar ook vrijwel nooit met onze ouders. Wel koppelde de familie Korving Willems verloofde aan zijn oudste broer Martinus. Dat werd een goed stel. Samen kregen ze twee kinderen, waarvan de zoon Willem is genoemd, geboren op 18 maart 1949, 26 jaar na zijn oom en naamgenoot.

Oma sprak weliswaar nauwelijks over haar jongen, maar ze vergat hem niet. Aanvankelijk was hij op een lokale begraafplaats begraven, maar toen hij in 1955 op een Nederlands Ereveld bij Frankfurt am Main werd begraven, deed ze moeite om daar namens de familie de eigen steen te plaatsen, die al op de lokale begraafplaats stond. Dat gebeurde niet omdat op erevelden doorgaans voor eenduidigheid in grafmonumenten werd gekozen, maar het laat wel zien hoe betrokken ze zich bij haar kind voelde. Ze is Willems graf ook regelmatig (zeker eens per jaar) blijven bezoeken zo lang ze kon. Ze heeft veel verdriet van hem gehad. Mijn moeder had er ook verdriet van, want het was haar jongste broertje en het was een lieve jongen.”

Willem Korving stierf veel te jong en het meeste dat over hem te weten viel, is vergeten. Hij blijft echter voortleven als een stille getuige van de waanzin van de oorlog. Alleen al om dat laatste mag hij niet worden vergeten.