Nicolaas Albertus de Haas

In de zomer van 1941 had iedere Nederlander ouder dan 14 jaar een persoonsbewijs gekregen met foto, vingerafdruk en handtekening. Op het gemeentehuis moest daarvoor een ontvangstbewijs getekend worden met dezelfde foto en ook een vingerafdruk. Deze ontvangstbewijzen werden door de gemeente naar de rijksinspectie in Den Haag gezonden. Dat maakte een snelle verificatie mogelijk van elk persoonsbewijs in Nederland.De Duitse Sicherheitspolizei had toegang tot al deze gegevens. Van iedere onderduiker of verzetsman konden zij onmiddellijk nagaan of hij degene was voor wie hij zich uitgaf. Gebruikte hij een persoonsbewijs dat niet tevens bij de rijksinspectie was ‘rondgezet’ dan was het gelijk fout. De rijksinspectie die de collectie ontvangstbewijzen persoonsbewijs beheerde was gevestigd in de voormalige Koninklijke Kunstzaal Kleykamp tegenover het Vredespaleis in Den Haag. Binnen de rijksinspectie waren uiteindelijk vele ambtenaren-illegale werkers actief bij het ‘rondzetten’ van persoonsbewijzen. Maar het was ondoenlijk om alle vervalste persoonsbewijzen van verzetsmensen en onderduikers van een overeenkomstig ontvangstbewijs in de archieven van Kleykamp te voorzien.Het duurde tot 1943 voordat de mensen van het verzet begonnen te beseffen hoe gevaarlijk dit allemaal voor hen was. Op oudejaarsdag 1943 ontving Londen een telegram van het verzet met het dringende verzoek om Kleykamp te bombarderen. Een bombardement buiten kantooruren zou volgens het verzet even effectief zijn als tijdens werktijd en veel ‘goede’ ambtenaren sparen. Maar Londen dacht daar anders over. De aanval vond plaats op een normale werkdag: dinsdag 11 april 1944 en bovendien niet tijdens de middagpauze maar om drie uur ’s middags toen de gehele staf in het gebouw aan het werk was (De Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in Tweede Wereldoorlog, deel 7). Door het bombardement kwamen 59 ambtenaren om het leven, onder wie Klaas de Haas. Sluiten